Đối với dân cá độ bóng đá chuyên nghiệp, hai chỉ số xG và xA được coi là yếu tố phân tích bóng đá nâng cao, giúp bạn nhìn thấu chất lượng thực sự của một đội bóng hay cầu thủ, vượt xa những gì bảng tỷ số thể hiện. Nếu bạn là người mới bắt đầu và cảm thấy choáng ngợp với các thuật ngữ này, đừng lo lắng! Bài viết này sẽ hướng dẫn đọc chỉ số xG/xA một cách đơn giản và dễ hiểu, giúp bạn nắm bắt được công cụ mạnh mẽ này để đánh giá trận đấu hiệu quả hơn.
xG Là Gì?
xG là viết tắt của cụm từ Expected Goals, tạm dịch là bàn thắng kỳ vọng. Bây giờ hãy tưởng tượng bạn xem một trận đấu, một cầu thủ sút bóng ra ngoài ở cự ly 5m trước khung thành trống, và một cầu thủ khác ghi bàn từ pha sút xa 30m. Bảng tỷ số chỉ ghi 1 bàn thắng, nhưng về mặt chất lượng cơ hội, pha bỏ lỡ 5m kia rõ ràng là “ngon ăn” hơn nhiều. Đó chính là lúc xG phát huy tác dụng giúp soi kèo nhà cái hiệu quả.
xG là một chỉ số đo lường chất lượng của một cơ hội ghi bàn. Nó ước tính xác suất một cú sút có thể trở thành bàn thắng, dựa trên hàng loạt yếu tố như:
- Vị trí sút: Càng gần khung thành, xG càng cao.
- Góc sút: Góc sút trực diện (trước khung thành) có xG cao hơn góc sút hẹp.
- Bộ phận cơ thể sút: Sút bằng chân thường có xG cao hơn đánh đầu.
- Loại đường chuyền trước đó: Đường chuyền thông minh, phá vỡ hàng thủ có xG cao hơn.
- Tình huống trận đấu: Sút trong tình huống mở, phạt đền, đá phạt trực tiếp, phản công, v.v.
- Áp lực từ đối thủ: Có bao nhiêu hậu vệ giữa bóng và khung thành, khoảng cách từ hậu vệ đến người sút.
Ví dụ minh họa xG:
- Phạt đền: xG thường khoảng 0.76 (nghĩa là có 76% khả năng ghi bàn).
- Cú sút trống trải trong vòng cấm 5m: xG có thể lên tới 0.8-0.9.
- Cú sút xa ngoài vòng cấm 30m: xG có thể chỉ 0.02-0.05.
Cách đọc và hiểu xG:
- xG của một cầu thủ: Tổng xG của các cú sút mà cầu thủ đó thực hiện.
- xG của một đội: Tổng xG của tất cả các cú sút mà đội đó thực hiện trong trận đấu.
- Ví dụ: Nếu một đội có tổng xG là 2.5 trong một trận, điều đó có nghĩa là dựa trên các cơ hội mà họ tạo ra, họ “đáng lẽ phải ghi được” khoảng 2.5 bàn thắng.
xA Là Gì?
Tương tự như xG, xA viết tắt của cụm từ Expected Assists, tạm dịch kiến tạo kỳ vọng, đây là chỉ số dùng để đánh giá chất lượng của một đường chuyền có thể dẫn đến một cú sút.
xA đo lường xác suất một đường chuyền sẽ trở thành kiến tạo, dựa trên chất lượng của cú sút mà đường chuyền đó tạo ra (chính là xG của cú sút đó).
Cách đọc và hiểu xA:
- xA của một cầu thủ: Tổng xA của tất cả các đường chuyền mà cầu thủ đó thực hiện, dẫn đến cú sút.
- Ví dụ: Nếu một cầu thủ có tổng xA là 0.8 trong một trận, điều đó có nghĩa là dựa trên các đường chuyền tạo cơ hội mà anh ấy thực hiện, anh ấy “đáng lẽ phải có” khoảng 0.8 kiến tạo.
Tại Sao xG/xA Lại Quan Trọng & Cách Áp Dụng Đơn Giản Cho Người Mới?
xG và xA không thay thế hoàn toàn bàn thắng hay kiến tạo, mà chúng bổ sung một lớp thông tin sâu hơn. Chúng giúp bạn nhìn nhận một cách khách quan hơn về hiệu suất thực sự của một đội bóng hoặc cầu thủ.
Đánh Giá Hiệu Suất Tấn Công Thực Sự Của Đội Bóng
- Tình huống 1: Bàn thắng (GF) > xG (Ví dụ: GF = 3, xG = 1.5)
- Ý nghĩa: Đội bóng này đang cực kỳ hiệu quả trong việc dứt điểm (ghi nhiều bàn hơn mức đáng ra phải có) hoặc đang gặp may mắn.
- Lời khuyên: Hãy cẩn thận khi đặt kèo nhà cái cho cửa Tài trong những trận tới. Khả năng họ sẽ “hồi quy về trung bình” (ghi ít bàn hơn) là cao.
- Tình huống 2: Bàn thắng (GF) < xG (Ví dụ: GF = 1, xG = 2.5)
- Ý nghĩa: Đội bóng này đang tạo ra rất nhiều cơ hội tốt nhưng lại dứt điểm kém hiệu quả (ghi ít bàn hơn mức đáng ra phải có).
- Lời khuyên: Đây là đội có tiềm năng lớn để nổ Tài trong các trận đấu tới, nếu họ cải thiện được khả năng dứt điểm. Họ đang chơi tốt, chỉ thiếu may mắn hoặc độ bén.
Đánh Giá Khả Năng Phòng Ngự (Sử Dụng xGA – Expected Goals Against)
xGA là tổng xG của các cú sút mà đối thủ phải nhận. Nó cho biết một đội “đáng lẽ phải thủng lưới bao nhiêu bàn” dựa trên chất lượng cơ hội mà họ để đối thủ tạo ra.
- Tình huống 1: Bàn thua (GA) < xGA (Ví dụ: GA = 1, xGA = 2.8)
- Ý nghĩa: Đội bóng này đang phòng ngự may mắn hoặc có thủ môn xuất sắc (thủng lưới ít hơn mức đáng ra phải có).
- Lời khuyên: Hãy cẩn thận với kèo Xỉu cho đội này trong các trận tới. Khả năng họ sẽ thủng lưới nhiều hơn là cao, hoặc đối thủ của họ có tiềm năng nổ Tài.
- Tình huống 2: Bàn thua (GA) > xGA (Ví dụ: GA = 3, xGA = 1.2)
- Ý nghĩa: Đội bóng này đang phòng ngự kém hiệu quả hoặc thủ môn mắc lỗi nhiều (thủng lưới nhiều hơn mức đáng ra phải có), dù chất lượng cơ hội đối thủ tạo ra không quá cao.
- Lời khuyên: Đây là đội có tiềm năng nổ Xỉu trong các trận đấu tới nếu họ khắc phục được lỗi cá nhân. Hoặc bạn có thể cân nhắc đặt kèo Tài cho đối thủ của họ.
Đánh Giá Khả Năng Xử Lý Tình Huống Của Cầu Thủ (Sử Dụng xA)
- Nếu một cầu thủ có xA cao nhưng số kiến tạo thực tế thấp: Cầu thủ đó đang tạo ra những đường chuyền chất lượng, nhưng đồng đội của anh ấy dứt điểm kém, hoặc anh ấy đang thiếu may mắn. Hãy theo dõi anh ấy, anh ấy có thể bùng nổ kiến tạo trong tương lai.
- Nếu một cầu thủ có xA thấp nhưng số kiến tạo thực tế cao: Cầu thủ đó đang rất may mắn, hoặc các pha kiến tạo của anh ấy chủ yếu đến từ những tình huống ngẫu nhiên/không có chất lượng cao.
Một Số Website Cung Cấp Chỉ Số xG/xA
Kết Luận
Chỉ số xG và xA là những công cụ vô cùng giá trị giúp soi kèo nhà cái, giúp bạn vượt qua những đánh giá bề nổi để nhìn nhận chất lượng thực sự của toàn trận. Đối với người mới bắt đầu, việc hiểu và áp dụng đơn giản các khái niệm này vào phân tích đội bóng sẽ giúp bạn đưa ra những quyết định sáng suốt hơn, không chỉ trong việc đặt cược mà còn trong việc thưởng thức và hiểu sâu hơn về bóng đá.
